Bugün, 29 Mart 2024 Cuma

Dr. Abdurrahman TOMAKİN


YAZ İSHALLERİ


İshal bol sulu dışkılamadır. Hem sayı olarak fazladır, hem kıvam olarak suludur.

Yaz gelince en sık karşılaştığımız hastalıklardan biri de yaz ishalleridir.

Erken dönemde tedbir alınmazsa ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Çocuklar, yaşlı hastalar, hamileler ve kronik (müzmin) hastalığı olanlar yüksek risk taşırlar. Özellikle üremik hastalar, şeker hastalığı olanlar ağır risk altındadırlar.

İshalin daha ilk saatlerinde damar yatağından barsak lümenine aşırı sıvı kaybı nedeniyle böbrek perfüzyonu bozulur. Susuz kalan böbrek hızlı bir fonksiyon kaybına uğrar. Böbrek yetmezliği gelişir ki bu durum hastane tedavisini gerektirir.

Bu bakımdan risk grubu hastaların şikâyetlerini fark ettikleri an hekime müracaat etmeleri gerekir.


İSHAL NEDENLERİ

A-BAKTERİYEL İSHALLER-GIDA ZEHİRLENMESİ

Besin zehirlenmelerine en sık sebep olan etken maddeler, bakteriyel toksinlerdir. Bakteriyel besin zehirlenmeleri iki şekilde ortaya çıkabilir:

Bakteri toksinleri ile bulaşmış (kontamine) gıdalar tüketildiğinde bu toksinler gıda zehirlenmesine neden olabilir.

Bakteri içeren gıdalar tüketildikten sonra bu bakteriler vücutta toksin salgılayarak zehirlemeye yol açabilir.

En yaygın olarak bakteriyel gıda zehirlenmesine yol açan mikroorganizmalar arasında Salmonella (tifo), Shigella, Campylobacter, Escherichia Coli ve Listeria bulunur. Bu bakteriler esas olarak hayvansal gıdalardan bulaşmaktadır.


B-BAKTERİYEL OLMAYAN İSHALLER-GIDA ZEHİRLENMESİ

Bakteriyel olmayan gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleri arasında;

Zehirli mantarlarlar

Parazitler

Ağır metaller (arsenik, kurşun, kadmiyum)


C-VİRÜSLERE BAĞLI SİNDİRİM SİSTEMİ ENFEKSİYONLARI

Ishallerin önemli bir kısma virüslere bağlıdır. Bu enfeksiyonlar temel olarak norovirüs, rotavirüsü, Hepatit A virüsü ve Hepatit E virüsü kaynaklıdır

Rotavirüs, Norwalk, Astro virüs gibi virüsler antibiyotikle tedavi edilemez


D-DİĞER NEDENLER:

-İlaçlara bağlı olarak da ishaller meydana gelir. Müshil ve antibiyotikler kullanımı,

-Hormonal durumlarda; toksik (zehirli) guatr, addison hastalığı,

-Mide barsak hastalıklarında; mide ameliyatları

Barsak tümörlerinde,

İBH-İnflamatuar bağırsak hastalığı gibi bağırsak yapısını bozan hastalıklar; ülseratif kolit, crohn hastalığı,

İBS-İrritabl bağırsak hastalığı: korku stres gibi gibi bağırsağın çalışmasını bozan durumlarda da ishaller görülebilir.


İSHAL YAZIN NEDEN SIK GÖRÜLÜR?

Yaz mevsiminde su ihtiyacı aşırı şekilde artar ve insanlar daha fazla su tüketir.

Bakterilerle kirlenmiş suların tüketilmesi, sebze ve meyvelerin iyice yıkanmadan yenmesi yaz ishallerinin en büyük nedenidir.  Dalından sebze ve meyveyi yıkamadan kopararak tüketmek sıkça yapılan bir durumdur.  Yine aşırı sıcak; dışarıda bırakılan gıda maddelerinin daha hızlı bozulmasına neden olur. Bozulmuş ve bekletilmiş gıda maddeleri de bakterilerin en sevdiği üreme yerleridir. İşte bu gıdaların tüketilmesi de ishallere neden olur. Yine ishal olan bir kişinin kullandığı tuvalet, ishal mikrobunun en fazla yayıldığı yerdir.

 Enfeksiyonların bulaş zincirinde el temizliği de çok önemli bir yere sahiptir.

(devam edecek)