Bu kelimeyi, "sahip olmak " hakim olmak" hükmetmek" anlamında söylemedim. Benim kastettiğim, üzerinde duracağım anlam, "okumuş" "terbiyeli" "eğitim görmüş" davranışları da o yönde olan kişi..
Ben bu yazımda "Efendi" kelimesinin ikinci anlamı üzerinde durmak istiyorum.
Efendilik, bu ikinci anlamıyla da millet olarak, toplum olarak atalarımızdan bize geçen genetik bir miras bir kültür....
"Efendilik" bizim kültürümüzde yüceltilmiş ve değer yargısı haline getirilmiştir. Daha küçük yaşlarımızda büyükler tarafından bu özellik bize kazandırılmıştır. "Efendi olmak" bizim için kültür olarak herşey dir, velevki maddi varlığımız olmasa bile...
Bizde kültür olarak efendilik, kimseden bir şey beklememek, aksine, başkasına verici olmak, çok ko nuşmamak, saygılı olmak, kendi aile bireylerinden ziyade başkalarını düşünmek, o an için aç olsan da tok gibi görünmek, başkası sana zarar verip canını acıtsada tebessüm ederek birşey yok önemli değil demek, kısacası adam olmak, efendi bir kişi olmanın özelliklerindendir.
"Efendi olmanın" özelliklerini okuyunca insanın, "Yahu bu yol, ne kadarda çileli bir yolmuş diyesi geliyor" Evet, efendi olmak, efendi kalmak çok çileli bir yol....
Çok ızdıraplı ve eziyet çekilen bir yol
Bizim kültürümüzde böyle bir efendilik yüceltilmiş değer yargısı haline gelmiştir... Mesela, cebimizde 5 kuruş olmasa dahi davranışlarımızla güzel ve centilmence bir tavır gösterdiğimizde, bu bizim için onur kaynağı olur, "ne efendi adam!" denilmesi bizim için yeterli olur.
Mesela, biz efendiliğe aykırı olur diye hırsıza "hırsız" deyip onu utandırıp yüzüne vurmayız! Cümle ve kelimeyi yumuşatır, "Yasa dışı yerleşimci" deriz "Yasa dışı yerleşimci" cümlesinden kim ne anlar onu da bilmeyiz. Ne de olsa efendi insanlarız!...
Efendi adam, kendisine yapılan şiddete şiddetle karşılık vermez, kınar, devamlı kınama yapar, kınayıcıdır, şiddete başvurmaz, çünkü efendidir...
Efendi insan çok temizdir, düşmanına dahi hemen kanar, inanır, çok çabuk ikna edilir, ne de olsa efendidir, düşmanıda olsa efendiliği bırakmaz..
Eğer düşman, senin genetikten gelme bir efendi olduğunu araştırıp bilmişse, seni tesirsiz hale getirmek için ona göre tedbirler alır.
Eğer düşman senin efendi biri olduğunu öğrenmişse, senin reklamını yapıp pohpohlar, malı götürür, efendilik payesi sana kalır, mal da onlara... Nede olsa efendi adamsın...
Efendilik iyidir, lakin sana efendilik yapana!
