Bugün, 2 Mayıs 2025 Cuma

Muzaffer GÜNAY


HACIEMİROĞULLARI DÖNEMİNDE ORDU YÖRESİ -2 -

HACIEMİROĞULLARI DÖNEMİNDE ORDU YÖRESİ -2 -


Emir Süleyman Bey, 1380 yılı dolaylarında Karadeniz sahillerinde gerçekleştirdiği fetihlerle Beyliğin sınırlarını daha da genişletmiş, Ordu ve yöresi kesin olarak bu dönemde Türk hakimiyetine girmiştir. Süleyman Bey, Giresun Kalesi'nin fethi için yaptığı hazırlıklar da Ordu merkez açısından ayrı bir öneme sahiptir. Emir Süleyman Bey, iki sene zarfında kurduğu 12 bin kişilik ordusuyla 1396 yılında Eskipazar-Ulubey-Mesudiye -Koyulhisar- Şebinkarahisar güzergâhını takip ederek sahile inmiş Giresun Kalesi'ni Trabzon Tekfurluğu'dan kurtarmış ve beyliğin sınırları içine dahil etmiştir. Beylik merkezi, daha önce Mesudiye'nin Kaleköy bölgesinden bugünkü Eskipazar'a nakledilerek yönetim merkezi yapılmıştır.

Ordu kelimesi, Öztürkçe olup başkent demektir. İşin hazin tarafı Ordulular hala bu bilgiye sahip değiller diyebiliriz. Ki bu durum, tarihimize hiç mi hiç ilgi duymadığımızı açık olarak göstermektedir. Prof.Dr Necati Demir Hoca, Hacıemiroğulları beyliği hakkında ilk ve tek eser yazan değerli bir hemşehrimizdir ama ne acıdır ki, okuma özürlü toplum olduğumuz için ve tarihimize de ilgi göstermediğimizden dolayı yapılan çalışmalar yankı bulmuyor. Mesela bir anket yapılarak ne zamandan beri Ordu Türk toprağıdır? Diye bir soru sorulsa, benim tahminime göre doğru cevap verenler devede kulak kalır. Tarihi bir hakikattir ki, Müslüman Türkler, bu yöreyi vatan yapmadan önce de büyük bir ihtimalle bu topraklarda Hristiyan Kıpçak/Peçenek Türkleri yaşamaktaydı.

ERMENİLER VE RUMLAR:

18.yüzyılın ortalarına kadar Ordu topraklarında yüzde üçlük bir gayrimüslim nüfus vardı. Osmanlı tahrir ve nüfus defterlerinde bu veriler net rakamlarla yer almaktadır. Fakat 1750'li yıllardan itibaren bölgemiz, mahalli ayanların tarla ve diğer işlerinde çalıştırmak üzere iç bölgelerden çok miktarda Rum ve ermeni vatandaşlar getirildi ve böylece yüzde üçlük gayrimüslim nüfus, zaman içinde peyderpey artmaya başladı. Yani ayanlar, hem Müslüman halkı, hem de gayrimüslim halkı geniş arazilerde çalıştırıyorlardı. Ayrıca Rum diye bir etnik halkın olup- olmadığına ilişkin olarak tarihten beri farklı görüşler vardır. Ama konumuz bu değil. Rum Roma’nın bozulmuş halidir diyen birçok uzman vardır. Rum'dan kasıt Yunanlılar kastediliyorsa yanlış demektir. Çünkü onlar kendilerini Helen olarak tanımlamaktadırlar. Hâsılı kavram kargaşası hala sürüp gitmektedir. Rum kelimesi, Arapların kullandığı bir kelimedir; çünkü Arapça ‘da "o" harfi olmadığı için Araplar roma kelimesini "RUMA" olarak telaffuz ederlerdi. Ruma zaman içinde RUM olarak söylenmeye başlandı. Meselenin özü ve özeti budur. Ordu/orda/ordhulanmak, yurt tutmak, yerleşmek gibi kelimeler, meselenin içeriğini kafi derecede açıklamaya yetmektedir. Bir diğer örnek şöyle: Hacıemirler'in amca çocukları olan ve başkenti Niksar olan Taceddinoğulları'nın Samsun'nun Çarşamba ilçesindeki sahil yerleşkesi yaptıkları yerin ismi de Ordu idi.

Ordu ve sınırları içinde 8,9 yüz yıl önceler ait birçok yer ve şahıs adı günümüzde de kullanılmaktadır. Bir kaç misal verelim: Eymür, Sevdeş, Şuayp, Bayadı (Bayat), Meşaıh, Menşa, Öceli, Alanyundlu- Döğer, Karkın, Iğdır, Çepni, Danişmend gibi oğuz boylarının oğuz boylarının verdikleri isimler hala kullanılmaktadır. Yer adlar bilimi (toponomi) her hangi bir yerin, yerleşkenin adından yola çıkarak oralarda yaşamış olan halkların etniğini, dini inancını tespit edebilen çok mühim bir bilim dalıdır.

Hacı Emiroğulları Beyliği, ilk olarak 1398'de Yıldırım Bayezid'in Canik bölgesine düzenlediği sefer sırasında Osmanlı idaresine girmiş, ancak Yıldırım Bayezid, bu Beyliğin idaresini yine Hacıemiroğulları'na bırakarak bölgedeki mücadelelerine devam etmelerine imkân sağlamıştır. Buna karşılık 1402 tarihli Ankara savaşında Timur tarafında yer alan Hacıemiroğulları, bölgenin idaresini tekrar ele geçirmiştir. 1427 yılında Çelebi Sultan Mehmet'in Hacıemiroğulları Beyliği'ni Osmanlı'ya bağlaması ile birlikte Ordu yöresi kesin olarak Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

KAYNAKÇA: 1-Prof. Dr. Necati Demir, Hacıemiroğulları Beyliği 2-Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız, Ordu Kazasının sosyal Tarihi 3-Bahaeddin Yediyıldız-Ünal Üstün, Ordu Yöresinin Tarihi Kaynakları, I, Ankara, 1992.