Dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nebati efendi yaklaşık 2 yıl önce “Neo klasik ekonomi düşüncesinden, epistemolojik bir kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım, günümüzde giderek ön plana çıkan; davranışsal ekonomi ve nöroekonomiyle daha fazla önem kazanmaktadır.” dedi. Türkiye’de iktidar cenahına kendini yakın hisseden herkes anladı ve alkışladı. İktidar cenahına benim gibi uzak olanlar ise muhtemelen bizde biraz saflık ya da mallık var ki hiçbir şey anlamadık. Şöyle biraz interneti araştırdım ve gerçekten merak ettim, ekonomi dilinde bu adam ne anlattı? Halen dahi cevabını bulamadım. En son bir profesörün cevabi tweetine rastladım. Şöyle yazıyordu
“Allah Allah”
Demek ki profesörümüz bu cümleden çok derin manalar çıkarmış olmalıydı. Ben halen dahi ne dediğini bilmiyorum. Neticede ekonomist değilim. Zeka seviyemden de, bu konuşmadan sonra şüpheye düştüm. Şüphelerim hala devam ediyor.
Her ne kadar zeka seviyemden emin olmasam da yaşadıklarımızı anladığım şekilde yazayım. Her şey 2021 yılında başladı. Damatın yerine, Hazine Bakanı Lütfi ELVAN ve Merkez Bankası Başkanlığına ise Naci AĞBAL getirildi. Baş ekonomistimiz faiz sebep, enflasyon sonuçtur demiş ve teşhis konularak, tedavi başlayacaktı. Ancak Damat, döviz kurlarından doları frenlemek için Merkez Bankasının ne kadar rezervi var ise piyasaya pompalamış hepsini satmış hatta Merkez Bankasının rezervi eksilere geçmişti. Adamlar geldiklerinde ne görsünler. Merkez Bankası bomboş. Ellerinde tek silah kalmış. Faiz silahı. Bir Cuma günü Merkez Bankası politika faizini beklenmedik bir şekilde sert bir müdahale ile 500 baz birden yükseltti. %14’ten %19’a çıkardı. Yıllık enflasyon ise %15’lerdeydi. Gerçekten Dolar, euro bir anda düşmeye başladı.
Gardaaş, baş ekonomist ne diyor siz ne yapıyorsunuz? Adamlar bir hafta içinde, kapı dışarı edildi. Yerlerine Nebati ile Kavcıoğlu denilen zatlar getirildi. Bunlar ufak ufak faiz indrimine başladılar. Fakat bu arada baş ekonomist sabah akşam faiz sebep, sonuç enflasyon diyerek meydanlar, toplantılar dinlemiyor bas bas bağırıyor. Başladı mı Merkez Bankası daha fazla Faiz indirmeye, derken doların freni patladı. Her gün uçuyor mübarek. Bir akşam ne görelim, Kur Korumalı Mevduat sistemi diye bir garabetle tanıştık. Hoop dolar geriye doğru tornistan yaptı. Malatya’da davullarla ve zurnalarla oynayarak KKM’yi kutladılar. Dolar tekrar yavaş yavaş yukarıya doğru giderken hazine sürekli borçlanıyordu. Haa bu arada Merkez Bankası faiz indirmeye devam ediyordu. En son %8,5 olduğunda tüketici kredi faizleri aylık %3 civarına gelmişti. Yani yıllık, %36 civarında seyrederken aylık enflasyon %13-10-8 gibi devam ederken yıllık %90 ları bulurken gerçekte %180’leri aşmıştı. Seçim bitti. Yeni Maliye Bakanı ve yeni Merkez Bankası Başkanı atandı.
Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanımız, devir teslim yapılırken, ilk açıklamasında "Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır. Kurala dayalı bir Türkiye ekonomisi özlenen refaha ulaşmamızda önemli olacaktır. Makro finansal istikrarı önceliklendireceğiz" dedi. Yaşadığımız 2 yıllık kabusun nedeni ancak bu kadar kısa ve güzel özetlenebilirdi. ABD merkez Bankası %7lik enflasyon için faiz oranını %5 yaparken bizim akıllılar %90 olan enflasyona %8,5 faiz uyguladılar. Bankalara bu faiz üzerinden parayı pompaladılar, Bankalar da MB’dan %8,5 faizle aldıkları parayı %30-35 faizle sattılar. Şu anda Merkez Bankası faiz oranı %25’tir. Daha da artacak. En az %45-50’leri göreceğimizi ve vatandaşlara yansıyan faizlerin ise %90’ları bulacağını tahmin ediyorum. Yanılmayı çok isterim.
Değerli okurlar ben bu yazıyı yazarken henüz eylül ayı enflasyon oranı açıklanmamıştı. Beklentilerim iyi değil. Sorun nedir? Bildiğim sistemin mevcut haliyle yani faiz, enflasyon oranına göre yükselmediği sürece dışarıdan ne para, ne yatırım gel-mi-yoor. Cari açık kapanmıyor, yani ihracatımız, ithalatımızı karşılamıyor, artı özel sektörün ve Devletin dış borç ödemeleri de bu açığı daha da açıyor. Peki dışarıdan neden para ya da yatırım gelmiyor acaba? Çünkü GÜVEN yok. Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK ile Merkez Bankası Başkanı genç hanım efendinin son kullanma tarihini bilen var mı? Kim biliyor? Sistem iki dudak arasına sokularak GÜVEN denilen sistemin baş aktörü yok olurken Hukuka güven diplerde iken elin adamı neden buraya gelip başını belaya soksun, yetmedi mafyaların devletleştiği ve kahramanlaştırıldığı ortama uğrasın? İşimiz zor. Anladığım daha da kemer sıkacağız. Hanımağalar, Ağalar! düz mantık, basitçe bakarak benim zeka bu kadar çalışıyor.
Kalın sağlıcakla…
