Bugün, 30 Nisan 2025 Çarşamba

Muzaffer GÜNAY


KÖYDE YAŞAM SAHİCİ VE ORTAKLAŞA İDİ

KÖYDE YAŞAM SAHİCİ VE ORTAKLAŞA İDİ


 

Klimatoloji bilimi insanlarının iklimlerle ilgili açıklamaları essahtan tedirginlik verici bir algı oluşturmakta toplumda.

Sade bir anlatımla devam edelim:

Eskiden, nisan ayının baharın müjdecisi olduğunu birebir yaşayanlardan biriyim. Yaşımız ne de olsa kemal çağında. Öyle ise, tecrübelerimizden bahsetmek, gayet yerinde olur, kanaatindeyiz.

Bilhassa kıştan bahara geçişin bütün işaretleri, hemen her şekilde tezahür ederdi. 

Tabiat yoğun olarak canlanırdı. Ahırlarda bunalan hayvanlar, artık otlaklardadır, bahçelerdedir. Hemen her hanenin bir ya da birden çok büyük baş hayvanı olurdu. 

Yoğur, süt, ayran günlük gıdalardandı. Kümes hayvanları da baharın coşkusu ile bostanlarda, avlularda neşe içinde gıdaklar, kırmızı ibikli horozlar, bilhassa namaz vakitlerinde uzun uzun öterek, adeta namaz vakitlerinin tanıklığını iç güdüsel olarak ilan ederdi.

Köpeği olmayan hane hemen hemen yok gibiydi. Kimi hane sahipleri, ihtiyaçları olmadığı halde, köpek bulundurmayı bir nevi örfün gereği sayardı. Biraz tenha yerlerde oturan aileler için kelp beslemek bir bakım zorunluluk idi. Zira, çakal ve tilki, daima pusuda bekler, kümes hayvanlarını talan itmek için ortamın müsait olmasını beklemeye koyululardı. 

At ve merkep gibi yük hayvanları, her evde olmazdı. Çünkü, bakımları oldukça emek isterdi. Fakat, yeri, bağı, bahçesi fazla olan aileler, mecburi olarak at veya eşek bakmak zorunda idi. Bahçelerden, ormanlardan odun ve yaprak getirmek için, yük hayvanları zaruri ihtiyaçlardandı.

Birbirine yakın olan hanelerin zaman zaman didiştikleri, ağız kavgaları yaptıkları nadirattan değildi. Komşusunun tavuğunu, horozunu bostanında gören hane sahibi, yerden bulduğu taşları atarak huylandırır ve kısa sürede kaçışmalarını temin ederdi.

Yardımlaşma olmazsa olmazlardandı. Bu gün komşuya ise, yarın bana empatisi çok güçlü şekilde dolaşımda idi. Tarla, bahçe işlerinde sıra kimde ise imece usulü ile tastamam görülürdü.

Genç kızlar ve delikanlılar için mısır tarlaları ideal bir buluşma yeri idi. Sesi güzel olan delikanlıların daha şanslı olduğunu belirtmek gerekir bu vesile ile.. "Karadır kaşların benzer kömüre, yardan ayrılması zarardır ömüre...." vb. gibi türküler, mesaj vermenin en etkileyici yöntemi idi. 

Düğün, bayram, cenaze gibi merasimlerde bütün köy oraya akardı. 

"Bugün sana ise yarın bana" kıyaslaması herkesin birbirine karşı vazifelerini yerine getirmesini zorunlu kılardı.

Sonra?

Köyler boşaldı.

Şehirler kalabalıklaştı.

Bütün insicam, düzen ve doğal yaşam geleneği mazi oldu.. Nisan 2024

Bittabi pisipisi, bahusus ailelerin doğal bireyleri muamelesi ile hususi bir ilgiye mazhar olurdu.