Hatem-i Asam (rahmetullahi aleyh) hazretleri diyor ki: Otuz üç sene hocam Şakik’in yanında bulundum, sekiz şey öğrenebildim:
1-Baktım ki, herkesin ayrı bir dostu var. Fakat bütün dostlar, nihayet mezar başından döndüğü için, hiçbirine güvenmedim, ancak bana mezarımda da arkadaş olacak iyi amelleri kendime dost seçtim.
2-Allah Teala’nın: “Allah’ın azametinden korkup, nefsini arzu ve isteklerinden alıkoyanın varacağı yer cennettir.” (Naziat suresi 41-42) mealindeki ayet-i kerimesini düşündüm. Hak olduğunu bildim ve nefsimin behimi (hayvani) arzularını yenmeye çalıştım ve bu suretle Allah Teala’ya itaate devam ettim
3-Baktım ki, herkes elindeki kıymetli sermayesini koruyor, kasalarda saklıyor, kaybolmaması için her çareye baş vuruyor. Halbuki Allah Teala’nın: “Sizin elinizde olan her şey tükenecek, ancak Allah katında olan bakidir.” (Nahl suresi,96) ayet-i celilesini düşündüm ve ben de kaybolmaması için kıymetli kabul ettiğim bütün varlığımı Allah’a emanet ettim. O’nun rızası uğrunda harcadım.
4-Baktım ki, insanların her biri mal, haseb, şeref ve nesep aramaktadır. Anladım ki bunlar bir şey değildir. Allah Teala’nın: “Allah katında en hayırlınız, en muttaki (takva) olanınızdır.” (Hucurat Suresi, 13) ayet-i celilesine baktım da Allah katında kerim olmak için malı mansıbı değil, takvayı seçtim.
5-Baktım ki, insanlar mütemadiyen birbirine saldırıyor, yek diğerini telin edip duruyor. Sebebini, haset denilen çekememezlikte buldum. Sonra Allah Teala’nın: “Biz, onların dünya hayatındaki geçimlerini taksim ettik.” (Zuhruf Suresi, 32) ayet-i celilesini düşündüm ve anladım ki bu, Allah Teala’nın taksimidir. Bunda kimsenin tesiri yoktur. Ben de Allah’ın taksimine razı oldum. Haset hastalığını attım ve kimseye düşmanlık etmedim.
6-İnsanların birbirine düşman olup birbirlerini öldürdüklerini gördüm. Allah Teala’nın: “Asıl düşmanınız şeytandır. Onu düşman tanıyın.” (Fatır Suresi, 6) ayet-i celilesini düşündüm ve asıl düşmanın şeytan olduğunu anlayınca, yalnız onu düşman tanıdım ve başka kimseye düşmanlık yapmadım.
7-Baktım ki, şu bir lokma ekmek için helal-haram demeden her türlü zillete katlanıyorlar. Allah Teala’nın: “Bütün yaratıkların rızkı Allah üzerinedir.” (Hud Suresi,6) ayeti kerimesini düşündüm. Benim de bu canlı varlıklardan biri olmam hasebiyle, rızkıma Allah Teala’nın kefil olduğunu anladım; isteklerime bakmadan, Allah Teala’nın bende olan hakkı ile meşgul oldum.
8-Baktım ki, insanlardan bir kısmı servetine, ticaretine; bir kısmı sıhhatine olmak üzere, kendileri gibi yaratıklara tevekkül etmekte (güvenmekte) ve ona bel bağlamaktadır. Allah Teala’nın: “Allah’a tevekkül edene Allah yeter.” (Talak suresi,3) mealindeki ayet-i celilesini düşündüm ve ben de (fani olan şeylere değil) ancak Hazret-i Allah’a tevekkül ettim ve O’na bağlandım. O da bana yeter.
Ah keşke bizde bunları bir öğrenebilsek ve bunları bize öğretebilecek bir hocanın dizinin dibinde oturabilsek. Dünyanın gel-geç hevesleri peşinde koşmakla harcadığımız enerjiyi ahireti ve cenneti kazanabilmek için harcayabilsek.
Nefsimizin dünyevi istek ve arzularına gem vurabilip set çekebilsek.
